حسادت در کودکان امری عادی و رایج است که اگر به شیوه مثبت با آن مقابله کنید، امکان غلبه بر این احساس وجود دارد. حسادت احساسی است که ممکن است با احتیاط به زندگی کودک شما وارد شود. این احساس می تواند ناشی از خواهر و برادر، دوستان یا همکلاسی ها باشد. یک چیز ساده مثل یک کفش جدید دوستش می تواند باعث حسادت به کودکتان شود. شما هر کاری که می‌توانید انجام دهید تا احساسات منفی کودک نوپای خود را قبل از اینکه به پیچیده شود از بین ببرید. کودکان معمولا احساسات و هیجانات خود را به‌راحتی ابراز می‌کنند. آن‌ها در بیان هیجاناتی مثل دوست داشتن، تنفر، غم، حسادت یا سایر هیجانات هیچ شکی به خود راه نمی‌دهند. اما احساس حسادت ممکن است از جنبه‌های مختلفی بر کودک تاثیر بگذارد.
علت پدید آمدن حس حسادت
توجه بیش از حد به کودک احتمالا دچار احساس خودبرتری می‌شود. بنابراین، هر وقت با کسی که نسبت به خودش بهتر باشد یا داشته‌های بیشتری داشته باشه برخورد کند، ممکن است احساس حسادت و ناامنی در کودک ایجاد شود.
والدین تمایل دارند کودکانشان را با یکدیگر یا با کودکان دیگر مقایسه کنند. اگر این مقایسه را علنی کنید و به طور مرتب کودک را با خواهر و برادر یا دوستش مقایسه کنید، نه‌تنها سبب ایجاد حس رقابت و اعتماد به نفس پایین در کودک می‌شوید، بلکه احساس حسادتش را هم تحریک می‌کنید.
رقابت سالم برای همه کودکان موضوع مهمی است، اما رقابت غیرضروری ممکن است تاثیری منفی بر شخصیت آن‌ها داشته باشد و منجر به بروز حسادت شود. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که کودک را با دیگران مقایسه کنید و انتظار انجام کارهایی فراتر از توانایی کودک داشته باشید.
وقتی والدین بسیار سختگیرند و مدام کودک را کنترل می‌کنند و انتظار دارند کودک قوانین و مقررات وضع‌شده را بی چون و چرا بپذیرد، احساس نارضایتی و حسادت را در کودک برمی‌انگیزند.
حسادت به خواهر و برادر زمانی رخ می‌دهد که والدین توجه خود را از کودک بزرگ‌تر به کودک تازه‌متولدشده معطوف می‌کنند. ممکن است این شرایط برای کودک بزرگ‌تر غیرقابل تحمل باشد و نسبت به خواهر و برادر کوچک‌ترش احساس حسادت کند.
نشانه‌های کودک حسود چیست؟
حسادت هیجانی منفی است و می‌تواند تاثیری منفی بر شخصیت کودک بگذارد. در ادامه، به چند مورد از پیامدهای حسادت اشاره شده است:
- کودک خود را با دیگران مقایسه می کند.
- کودک از جلب توجه زیاد عصبانیت شما را برمی انگیزد.
- بروز رفتار پرخاشگرانه،
- احساس ناامنی در کودک،
- پرخاشگر شدن کودک،
- زورگو و قلدر شدن کودک،
- منزوی شدن کودک و کناره‌گیری او از دیگران.
- احساس درماندگی کودک.
- پایین آمدن عزت نفس کودک.
چگونه با حسادت در کودکان مقابله کنیم؟
با حسادت باید به شیوه درست مقابله کرد، در غیر این صورت، تاثیر معکوسی بر کودک خواهد گذاشت حسادت احساسی سطحی نیست، بلکه ریشه‌های بسیار عمیقی در وجود کودک دارد. بنابراین، بهتر است با کودک صحبت کنید و به نگرانی‌ها و دلایل بروز احساس حسادت در او گوش دهید. گوش دادن به ترس‌ها، نگرانی‌ها و دل‌مشغولی‌های کودک می‌تواند به او برای غلبه به احساس حسادت کمک کند. جهت‌دهی مثبت به افکار منفی کودک می‌تواند به او برای مقابله با حسادت کمک کند.
ممکن است کودک رفتار منفی و خشنی داشته باشد، اما بهتر است به او توجه نشان دهید و با او همدلی کنید. از سرزنش کردن یا تنبیه کودک خودداری کنید. توجه داشته باشید که کودکتان از نظر هیجانی در شرایط سختی قرار دارد و به همدلی شما برای مقابله با این شرایط نیازمند است. لازم است هر کودکی اهمیت توجه و سهیم شدن با دیگران را بیاموزد. وقتی کودک یاد بگیرد که داشته‌هایش را با دیگران سهیم شود، این آموخته نه‌تنها به او در پیدا کردن دوست کمک می‌کند، بلکه حتی احساس حسادت را در او از بین می‌برد.
مقایسه سبب ایجاد هیجانات منفی و احساس کم‌ارزشی در فرد می‌شود، بنابراین، کودک را با برادر و خواهر یا دوستانش مقایسه نکنید. هر کودکی منحصربه‌فرد است و استعدادهای متفاوتی دارد. ببینید کودکتان در چه کاری استعداد دارد و به‌جای مقایسه او با دیگران، کمک کنید مهارت‌هایش را گسترش دهد و به آن‌ها مسلط شود.
حسادت کودکان را چگونه کنترل کنیم؟
آمار جالب توجه جهانی میگوید که تمامی کودکان درصدی از حسادت را نسبت به خواهر، برادر یا کودکان دیگر تجربه می کنند. در عین حال روانپزشکان معتقدند والدین باید حسادت کودک را به عنوان احساس طبیعی کنترل کنند زیرا اگر کودک خودش را با کودکان اطراف خود مقایسه کند به مشکلاتی دچار خواهد شد.کنترل حسادت کودک به او احساس بهتری خواهد داد و می تواند روابط اجتماعی بهتری هنگام برخورد با دیگران داشته باشد .از سوی دیگر کنترل نشدن چنین احساساتی باعث سرخوردگی و ناراحتی او می شود و روابط کودک با همسالانش را از حالت عادی خارج می‌کند. وقتی کودک می بیند که احساسات او را نمی‌شناسید و درخواست او برای شما مهم نیست سعی می کند کاری کند که به او توجه کنید. اگر بازهم ناموفق بماند کارهای بدتری می‌کند و به عنوان نمونه بلندتر فریاد میزند. باید به کودک بفهمانید که احساس او برای شما خیلی اهمیت دارد. اگر به عوض کردن لباس های برادر کوچکش توسط شما یا بازی شما با این رقیب کوچولو حسادت می کند باید به او بفهمانید که اگر صبر کند به او هم در همین زمینه کمک خواهید کرد یا اینکه با او بیشتر بازی خواهید کرد. حتی اگر سه نفری بازی کردید و او به رقیب کوچکش باخت هم باید به او بگویید که مطمئن هستید می تواند در نوبت بعدی بازی برنده شود .
کودکان خیلی زود خودشان را با دیگران مقایسه می کنند و به این نتیجه می رسند که توانایی خوبی در یک فعالیت خاص ندارند و ممکن است ناامید شوند. در چنین شرایطی وظیفه پدر و مادر ایجاد توازن بین داشته‌ها و نداشته های اوست تا مانع از حسادت ورزیدن کودک به همسالان شود. علاقه مندی به نقاشی یا فوتبال را مثال می زنیم. اگر کودک شما اندکی ضعیف است و می خواهد این قبیل کارهای خاص را کنار بگذارد با او صحبت کنید تا بفهمد که قرار نیست بهترین نقاش یا بهترین بازیگر ایران باشد. همین که چنین هنری دارد کافی است و خیلی از همسالان او هستند که از چنین هنری بی بهره اند و به او حسادت می کنند. با او تمرین کنید و با تشویق مداوم فرزندتان را به نقطه مطلوب رسانید. مهم این است که خودش از ترک آن فعالیت منصرف شود .