اختلال دوقطبی (افسردگی و شیدایی)

تعریف بیماری دو قطبی

نوعی اختلال روانی به نام اختلال دو قطبی وجود دارد که معمولا با دوره های افسردگی،خلق و خوی غیرطبیعی همراه است. اختلال دوقطبی با دو نشانه مانیا و هیپومانیا شناخته میشود.‌

مانیا: انرژی بیمار بسیار بالاست و حالت روان پریشی دارد که نام دیگر آن شیدایی است. احساسات زیاد،رفتار های غیرطبیعی،خوشحالی افراطی و خوش بینی بیش از حد از علائم مانیا است.در این دوره معمولا بیمار بدون فکر کردن به عواقب کارهایش تصمیات خطرناکی میگیرد.بیمار کم خواب میشود.

هیپومانیا: انرژی بیمار بسیار کم است.در این دوره بیمار نسبت به زندگی خود دید منفی دارد.اعتماد به نفس پایین،اختلال در خواب و خوراک،خستگی و بی حالی دائم از نشانه های این دوره است. این بیماری با استرس و اضطراب و سو مصرف مواد همراه است.

طبق گزارشات بدست آمده آمار خودکشی در بیماران دو قطبی بالاست به طوری که در یک دوره 20 ساله 6 درصد از بیماران به دلیل خودکشی مردند و 30 الی 40 درصد دیگر خودزنی کرده اند.

علت اختلال دوقطبی

علت دقیق شیوع بیماری دو قطبی هنوز مشخص نشده است اما عواملی مانند زیست محیطی و ژنتیک تاثیر گذار هستند. عامل ژنتیک ۷۰ تا ۹۰ درصد بیشتر از بقیه عوامل نقش دارد.از عوامل زیست محیطی هم نیز میتوان به سابقه کودک آزاری و فشار روانی بلند مدت اشاره کرد.

درمان

بیماری دو قطبی از دو روش درمان میشود از طریق و روان درمانی.

استفاده از داروی ضد افسردگی در دوره افسردگی مفید است اما باعث تحریک شدن دوره شیدایی میشود.داروهایی مثل تثبیت کننده های خلقی و ضد تشنج نیز از عودت کردن طولانی مدت بیماری جلوگیری میکند. در مواقع دوره حاد مانیا و زمانی که داروهای تثبیت کننده خلقی اثر ندارد از داروهای ضد روان پریشی استفاده میشود.

درمان دوره افسردگی به آسانی نیست.به همین دلیل در برخی مواقع از الکتروشوک برای اختلال افسردگی عمده، شیدایی و روان گسیختگی استفاده میشود.

تعریف شیدایی(مانیا)

مانیا یا همان شیدایی دقیقا برعکس حالت افسردگی است. در مانیا بیمار بسیار پر انرژی است و خلق و خوی بشاشی دارد.ویژگی های شیدایی مانند نشاط زدگی، تحریک پذیری، فعالیت بیش از حد، خوش بینی افراطی، مشکل در تمرکز و برنامه ریزی های غیر قابل اجرا. در طول روز ممکن است بیمار صبح بشاش باشد و شب افسرده شود که باز هم مثل افسردگی شدید تغییرات نامنظمی دارد.

علت اختلال شیدایی

شیدایی ممکن است به دلیل قرص و داروها و یا تومورهای مغزی به وجود آمده باشد. اما معمولا جز همان دوره ای از بیماری دوقطبی است.

نشانه‌ها

از نشانه های شیدایی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

افراد دچار این بیماری لباس های روشن میپوشند و در مواقع حاد تر سر و وضع بیمار نامرتب و کثیف میشود. این افراد در این مواقع بیش فعال میشوند که باعث خستگی جسمی میشود همچنین کارهایی را شروع میکنند که نمیتوانند آن را به پایان برسانند و به سراغ شروع کار بعدی میروند که به اصطلاح به آنها حواس پرت میگویند.

خورد و خوارک و خواب کم میشود اما برعکس آن میل جنسی بالا میرود. بیمار زیاد و سریع صحبت میکند که این یعنی سرعت فکر او بالاست. که به آن فشار کلام نیز میگویند. حرکات سریع، پرش چشم، و همواره رشته سخن از دستش در میرود که نشان دهنده همان فشار کلام است. با حاد تر شدن وضع بیمار دائما پرش افکار به وجود می آید. معمولا بیماران ولخرج میشوند. آنهایی که هیجان زده میشوند امکان تحریک پذیری را هم نیز دارند.و گاها میل به غذا بالا میرود.

درمان

بیماری دو قطبی و شیدایی همزمان نیاز به دارو و روان درمانی دارد.

دارو های مورد نیاز به دو دسته تقسیم میشود دسته اول تثبیت کننده های خلقی و دسته دوم داروهای آنتی سایکوتیک که در درمان شیدایی موثر است.معمولا درمان کامل نیاز به صبر بالا دارد چون طول میکشد مخصوصا وقتی که دوره های بیمار تکرار شونده باشد. برای افسردگی که بعد از دوره شیدایی به وجود می آید قرص و داروهای ضد افسردگی تجویز میشود.

مواقعی که در استفاده از دارو ها به محدودیت بر میخوریم و یا داروهای اثر گذار نیستند وضع حال بیمار حاد میشود که این تهدید هم برای خود فرد و هم تهدیدی برای دیگران است،باید از شوک الکتریکی استفاده شود.

دوره خلق و خوی همزمان مانیا و هیپومانیا وضعیت خلق و خوی ترکیبی وقتی است که هر دو نشانه های مانیا و هیپومانیا به صورت همزمان بروز پیدا میکنند. برای مثال بیمار همزمان احساس استرس و اضطراب ، خستگی، پرخاشگری، فکر کردن به خودکشی، صحبت مداوم ،عذاب وجدان و نشاطزدگی میکند. پس نصف بیماران این حالت را تجربه میکنند زیرا میان دو قطبی و شیدایی تناوب وجود دارد.