تعریف بیماری
روان گسیختگی،اسکیزوفرنی یا همان شیزوفرنی به شکل حادی از اختلال روانی اطلاق میشود که در تمام کشورها و فرهنگ ها شیوع دارد و گسترده تر از آن است که تصور میکنید.تقریبا از هر صد نفر،یک نفر ممکن است این اختلال را در برهه ای از زندگی اش تجربه کند.
اسکیزوفرنی نه تنها برای فرد مبتلا و اطرافیانش به شدت درد آور و محنتبار است، بلکه هزینه ی مالی سنگینی را نیز به بار می آورد.
اسکیزوفرنی بیماری ای است که روی شیوه تفکر، احساس و رفتار و گفتار بیمار تاثیر می‌گذارد. این بیماری مزمن و جدی است.
علائم و نشانه های بیماری اسکیزوفرنی
- هذیان
- · توهم
- آشفته گویی(گفتار گسسته و پراکنده)
- رفتار به شدت درهم ریخته یا کاتاتونیایی
- نشانه های سلبی،یعنی بی اعتنایی عاطفی،ناگویی یا بی انگیزگی
سن ابتلا به بیماری اسکیزوفرنی
طبق آماری که به دست آمده حدود 40 درصد از مردان و 23 درصد از زنان قبل از 19 سالگی علائم ابتلا به این بیماری را در خود نشان داده اند.این بیماری در اواخر سنین نوجوانی،زمانی که بحران های فرد شروع میشود،خود را نشان میدهد.
اما سن شیوع بیماری در زنان و مردان فرق میکند:
در زنان از 25 تا 35 سالگی
و در مردان از 10 تا 25 سالگی ممکن است بروز پیدا بکند.
دلایل ابتلا
در حال حاضر هنوز دلیل مشخصی برای ابتلا به این بیماری پیدا نشده است.دانشمندان چند عامل را برای ابتلا و پیشرفت به این بیماری را در نظر گرفته اند که شامل : ژنتیک و محیط زیستی که بیمار در آن محل زندگی میکند، است که جلوتر راجب این عوامل صحبت میکنیم.
عوامل خانوادگی و ژنتیکی
روانشناسان معتقد بودند عوامل وراژتی در علت شناسی اسکیزوفرنی اهمیت دارند. از تحقیقات فراوانی که بدست آمده نشان میدهد که ریسک ابتلا به اسکیزوفرنی که تقریبا یک درصد در کل جمعیت است در فرزندانی که پدر و مادرشان هر دو مبتلا به اسکیزوفرنی هستند تا پنجاه درصد افزایش میابد.
علاوه بر ژن محیط اعضای هر خانواده هم تاثیر گذار است.
عوامل محیطی
عوامل استرس زای اجتماعی و هیجانی تنها عوامل محیطی موثر در پدیده اسکیزوفرنی نیستند. گزارش هایی در دست است مبنی بر اینکه وجود برخی عوامل زیستی در محیط اولیه فرد ممکن است خطر ابتلا به اسکیزوفرنی را در سال های بعد افزایش دهد. این گزارش ها اساسا بر مبنای مطالعات همه گیری شناختی منتشر شده است.
آیا اسکیزوفرنی ناشی از اختلال در قطعه ی پیشانی است؟
روانشناسان اعصاب معتقدند عملکردهای اجرایی به قشر پیش پیشانی مغز مربوط میشود. هرجنبه از عملکرد اجرایی احتمالا در پیوند با ناحیه خاصی از قشر پیش پیشانی است،گرچه ارتباط دقیق بین این جنبه ها و این نواحی هنوز مشخص نشده است.
درمان
در دوران پیش از درمان دارویی نوعی روش وجود داشت که به آن اغمای انسولینی میگفتند. در این نوع درمان ، به بیمار دوز های بالای انسولین تزریق میشد و این میزان به تدریج افزایش می یافت تا میزان قند خون کاهش یابد و بیمار به اغما برود.بیمار را حدود یک ساعت در حالت اغما نگه میداشتند و سپس با خوراندن محلول قندی گرم از طریق سوندی که به معده راه داشت یا تزریق وریدی گلوکز، به سطح هوشیاری باز میگرداندند.
معمولا داروهای ضد روان پریشی برای بیمار تجویز میشود. اثرات این دارو کاهش و کنترل، علائم این بیماری است. اگرچه انواع مختلفی از این داروها وجود دارد، همگی در این ویژگی مشترکند که گیرنده های دوپامین را مسدود میکنند. داروهای ضد روان پریشی به گیرنده های دوپامین متصل میشوند ( یا با آن ها پیوندی تشکیل میدهند)،بی آنکه آنها را تحریک کنند و بدین ترتیب نمی گذارند دوپامین آنها را تحریک کند.این داروها با کاهش تحریک دستگاه دوپامینی، توهمات و هذیان های افرادی را که مقدار زیادی آمفتامین مصرف کرده اند متوقف می سازند.همچنین شدت توهمات و هذیان گویی های بیشتر مبتلایان به اسکیزوفرنی را کاهش میدهند.
آخرین نکته فرد مبتلا به اسکیزوفرنی نمیتواند واقعیت را تشخیص بدهد برای همین مطالعه اسکیزوفرنی مهم است. اسکیزوفرنی افراد زیادی را تحت تاثیر قرار میدهد و باعث رنج و عذاب آنها میشود.هرساله دولت ها هزینه های سرسام آوری را صرف درمان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و پرداخت حقوق بیکاری به آن ها میکنند. علل بروز اسکیزوفرنی همچنان ناشناخته است و هنوز شیوه درمان کاملا موثری برای آن پیدا نشده است. اختلالی که به اسکیزوفرنی می انجامد دقیقا در نقطه ی برهم کنش مغز و ذهن روی میدهد. بنابراین تعجبی ندارد که کشف علت اصلی و بنیادین اسکیزوفرنی کاری بس دشوار است.