به اختلال رفتاری رشد، اختلال در سیستم شناختی، هیجانی و کنترلی، بیش فعالی یا ADHD گفته می‌شود.
افراد بیش فعال به نسبت افراد دیگر در انجام کارهای مختلف قدرت برنامه ریزی و سازماندهی پایینی دارند و اغلب بدون تفکر و اندیشیدن کار می کنند و همین باعث کاهش تمرکز و کندی در یادگیری آنها می‌شود.
انواع بیش فعالی در کودکان
دو نوع بیش فعالی داریم:
بیش فعالی Hayper Active Discorder-HD
در این نوع بیش فعالی کودک در تمرکز مشکلی ندارد و معمولا فعالیت بالایی دارد که در ادامه علائم این نوع بیش فعالی را ذکر می‌کنیم:
- سندروم دست و پای بی قرار (اختیار دست و پایشان با آنها نیست)
- حرکت ها و نشست و برخاست های مداوم
- بالا رفتن از دیوار راست
- ایجاد سر و صدای بیش از حد
- سرگردانی مداوم
- پر حرفی
- طاقت انتظار را ندارند به عنوان مثال قبل از آن که سوال طرف تمام شود پاسخ خود را می دهند
- از خراب کاری های خود لذت می برند
- در انجام کار ها تفکر نمی کنند و به عواقب آن توجه نمی کنند و آن را انجام می دهند.
راه تشخیص نوع اول بیش فعالی: بیش فعالی بیماری پیچیده ای است که تشخیص آن سخت است. برای اینکه تشخیص داده شود این بیش فعالی است یا یک فرآیند عادی باید فرد تمامی عواملی که در ادامه آمده است را دارا باشد:
- حداقل 6 نشانه از موارد قبلی که اشاره کردیم را داشته باشند
- علائم زود گذر نباشد و حداقل به مدت 6 ماه ادامه داشته باشد
- فرد بیش فعال حداقل 5 ساله باشد و علائم آن مربوط به دوره زیر 7 سال باشد.
بیش فعالی Attention Deficit Disorder-ADD
تفاوت این نوع بیش فعالی با نوع اول این است که افراد فعالیت بالایی ندارند و در تمرکز کردن مشکل دارند. به عبارتی که جسم آنها در جمع وجود دارد اما حواسشان نه. که این نوع افراد بیش فعال را نابغه های کودک می نامند.
در ادامه به برخی از نشانه های نابغه های کودن اشاره می کنیم:
- اشتباهات آنها از روی بی دقتی شان است.
- بیشتر از 5 دقیقه نمی توانند به چیزی توجه کنند.
- به صحبت ها گوش نمی کنند و فقط تظاهر به گوش دادن می کنند.
- عکس العمل های سریعی دارند مثلا در هنگام گوش کردن ناگهان سرخود را بر می گردانند.
- نمی توانند برنامه های خود را به خوبی مدیریت کنند.
- حواس پرتی آنها باعث می شود وسایل خود را به طور مکرر گم کنند.
- فراموش کار اند.
- کم خواب اند.
- با کوچکترین صدایی مثل بوق ماشین یا صدای ساعت حواسشان پرت می شود.
- از دستورات سرپیچی می کنند(درک دستور ندارند)
راه تشخیص نوع دوم بیش فعالی: برای تشخیص نوع بیماری و مشخص شدن روند درمان آن فرد باید تمام عواملی ک در ادامه نام می بریم را داشته باشد:
- نشانه های تشخیص داده شده به مدت نه ماه تداوم داشه باشند.
- فرد بیش فعال حداقل 5 ساله باشد و علائم آن مربوط به دوره زیر 7 سال باشد.
لازم به ذکر است که دسته دیگری هم وجود دارد که ترکیبی از آن دو گروهی که گفته شد هستند و همچین علائم مشترکی دارند و نام آن ADHD مخفف Attention Deficit Hyperactivity Disorder می باشد.
انواع اختلال بیش فعالی
بیش فعالی شامل سه نوع ویژگی نظیر پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز، بروز اعمال غیر قابل پیش بینی و ناگهانی می باشد؛
پرتحرکی: مشکل کودک در این نوع عدم تمرکز و توجه است.
کمبود توجه و تمرکز: در این نوع کودک فقط پرتحرک است و نوع ترکیبی آن که شامل پرتحرکی و عدم توجه و تمرکز است بیشتر در پسران دبستانی مشاهده می شود و این بیش فعالی در پسران سه تا پنج برابر دختران می باشد.
بروز اعمال ناگهانی و غیر قابل پیش بینی: این نوع اختلال از سه سالگی به بعد تشخیص داده می شود که در این نوع اختلال کودک شیر خوار پر تحرک است و دست و پای خود را مدام تکان می دهد، کم خواب است، خورد و خوراک کمی دارد و مدام گریه می کند.
علائم بیش فعالی کودکان
- قطع پی در پی صحبت بزرگ ترها
- سریع جواب دادن به سوال قبل از اینکه فرد مقابل سوال خودش را تمام کند.
- کم طاقتی و بی صبری طوری که انتظار دارد هر چه درخواست کرد همان لحظه برایش مهیا شود.
- پرحرفی
- انجام حرکت بیش از حد و عدم استراحت
- تحمل نداشتن در ایستادن صف و رعایت نوبت
- ضعیف بودن اعصاب و بالا و پایین پریدن
- عدم انجام تکالیف مدرسه و سهل انگاری در آن
- برداشتن وسایل و اسباب بازی های کودکان دیگر
- خراب کردن بازی بقیه
- هل دادن کودکان
- گم کردن وسایل شخصی خود
- از این شاخه به آن شاخه پریدن
همه اینها از نشانه های بیش فعالی هستند که باید توجه داشت هر یک از این علائم ها به تنهایی یا چندین مورد با هم نمی تواند نشانه کودک بیش فعال باشد.
اگر هر یک از این نشانه ها را در کودک خود مشاهده کردید به پزشک مربوطه مراجعه کنید و در زدن برچسب بیش فعالی به کودک خود بسیار محتاط باشید.