افسردگی چیست؟ - علیرضا معافی | روانشناس در لندن انگلیس

افسردگی یک بیماری روانی است که احساسات، افکار و فعالیت های روزانه‌ی انسان را مختل می کند. اگرچه این بیماری نیز قابل درمان است.
افسردگی به عبارتی همان احساس غم و اندوه و عدم لذت از هر گونه فعالیت است. این اختلال زمینه ساز بسیاری از مشکلات فیزیکی و احساسی انسان هاست که توانایی فرد را در انجام کار های روزانه چه در محل کار چه در منزل، کاهش می دهد.

علائم افسردگی

این بیماری در درجه های مختلفی از خفیف تا شدید وجود دارد و می تواند با علائم زیر آشکار شود:

احساس اندوه و افسردگی
عدم احساس هیجان و لذت در برابر چیزهایی که قبلا از آنها لذت می بردیم.
کمبود خواب یا افراط در خواب
کاهش وزن غیر طبیعی
احساس خستگی مداوم و عدم انرژی
افزایش فعالیت های بدنی بی هدف و یا آهستگی در حرکت و صحبت
عدم تمرکز و سخت شدن تصمیم گیری
احساس گناه و عذاب وجدان
فکر کردن به مرگ و خودکشی

توجه داشته باشید که این علائم باید دو هفته یا بیشتر طول بکشد تا بتوانیم بگوییم فرد دچار اختلال افسردگی هست یا خیر.

البته برخی بیماری های جسمی مثل تیروئید، کمبود برخی ویتامین ها و یا تومور مغزی نیز علائمی شبیه به این اختلال را دارند.

علائم افسردگی در کودکان

احساس بی کفایتی (برای مثال من نمی توانم از عهده این کار بر بی آیم)، نا امیدی، غم و اندوه شدید
تحریک پذیری (عصبانیت، گریه زیاد، نوسانات خلقی و روحی)
نرفتن به مدرسه یا خودداری کردن از رفتن به مدرسه
افت تحصیلی و کاهش عملکرد در مدرسه
عدم تمرکز (هر عامل بیرونی می تواند سبب پرت شدن حواس او شود.)
افکار خودکشی
کاهش انرژی
عدم برقراری ارتباط با دوستان، خواهر و برادر
اختلال در خواب (کم خوابی یا پر خوابی)
مشکلات گوارشی و تغییر در تغذیه و اشتها
کاهش یا افزایش وزن

این علائم باید هر روز و حداقل ظرف دو هفته به طور مکرر دیده شود تا بتوان تشخیص داد کودک دچار اختلال افسردگی هست یا خیر.

افسردگی در چه کسانی رخ می دهد؟

تقریبا 7 درصد افراد در هر سال به این بیماری دچار می شوند و از هر 6 نفر 1 نفر در طول زندگی خود این بیماری را تجربه می کند. این بیماری زنان را بیشتر از مردان مبتلا می کند، به طوری که از هر 3 زن 1 زن دچار این اختلال می شود. این بیماری در هر سنی رخ می دهد اما به طور میانگین این بیماری در بازه زمانی 18 تا 30 سالگی زندگی فرد بیشتر رخ می دهد.

تفاوت اختلال افسردگی و احساس غم و اندوه

اتفاقاتی از جمله از دست دادن عزیزان، از دست دادن شغل، پایان یک رابطه و نظایر آن ممکن است برای افراد دشوار باشد و طبیعی است که با چنین حوادثی افراد غمگین شوند. در این مواقع افراد تصور می کنند دچار اختلال افسردگی شده اند، در صورتی که غمگین بودن به معنای داشتن اختلال افسردگی نیست. غم و اندوه پدیده ای بسیار طبیعی است و برای هر شخص منحصر به فرد است، اگرچه که علائمی شبیه به علائم افسردگی دارد. در هر دو صورت احساس غم و اندوه وجود دارد، اما در بسیاری از موارد با هم متفاوت هستند.
مانند:

در هنگام اندوه یا ناراحتی، احساسات به طور نواسانی بروز می کنند و با مرور خاطرات مثبت در مورد اتفاق همراه هستند در صورتی که بیماری افسردگی احساس لذت به مدت دو هفته یا بیشتر به شدت کاهش می یابد.
در احساس اندوه، اعتماد به نفس افراد دچار اختلال نمی شود اما افراد افسرده احساس بی مصرف بودن و عدم اعتماد به نفس دارند.
در مورد برخی افراد، مرگ یکی از عزیزان و اتفاقاتی از این دسته می تواند باعث شروع بیماری افسردگی شود. زمانی که احساس اندوه با افسردگی همراه باشد، احساس اندوه و ناراحتی بسیار طولانی تر از زمانی است که افراد دچار غم و اندوه طبیعی می شوند.

عواملی که در بروز افسردگی نقش دارند

افسردگی می تواند همه‌ی افراد حتی افرادی که به ظاهر در موقعیت های ایده آل هستند را تحت تاثیر قرار بدهد.

عوامل متعددی در ایجاد این بیماری دخیل هستند. از جمله:
اختلالات شیمیایی در مغز: اختلاف در میزان مواد شیمایی در مغز می تواند در ایجاد افسردگی نقش داشته باشد.
ژنتیک: افسردگی می تواند ژنتیکی باشد. برای مثال در دوقلو ها اگر یکی از آنها دچار افسردگی شود، 70 درصد احتمال دارد که دیگری نیز به این بیماری مبتلا شود.
شخصیت: افراد با اعتماد به نفس پایین، افراد مضطرب و پر استرس و یا افراد بدبین بیشتر دچار افسردگی می شوند.
عوامل محیطی: تحمل خشونت، آزار و فقر عواملی هستند که ممکن است در افراد باعث ایجاد افسردگی شوند.

انواع افسردگی

با توجه به شدت علائم، افسردگی می تواند به دسته های مختلفی تقسیم بندی شود. افسردگی در برخی افراد به طور خفیف نمایان می شود و در برخی دیگر شدید.

اختلال افسردگی به چند دسته طبقه بندی می شود:

اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی مداوم
روانپریشی
افسردگی مانیک یا اختلال دو قطبی
افسردگی پریناتال (دوران بارداری و پس از آن)
ملال پیش از قاعدگی
افسردگی موقعیتی
افسردگی فصلی
افسردگی آتیپیک

راه های درمان افسردگی

افسردگی یک اختلال روانی قابل درمان است. بین 0 تا 90 درصد مبتلایان به افسردگی کاملا درمان می‌شوند، اگرچه تمام بیماران با دریافت علائمشان بهبود می یابند.

قبل از تشخیص یا درمان نیاز است که افراد از لحاظ جسمی مورد آزمایش قرار بگیرند تا مطمئن شوند علائم آنها بابت بیماری های جسمی نیست. در برخی موارد آزمایش خون انجام می شود تا فرد دچار اختلال تیروئید یا مواردی مشابه آن نباشد. بررسی هایی در رابطه با سابقه‌ی پزشکی و خانوادگی، عوامل فرهنگی و محیطی انجام می شود تا نهایتا به تشخیص صحیح بیانجامد. پس از تشخیص بیماری افسردگی، درمان های زیر انجام می گیرد:

دارو درمانی: داروهای ضد افسردگی می توانند در عملکرد شیمیایی مغز موثر باشند. این داروها مسکن های موقتی یا اعتیاد آور نیستند. به طور عمومی این داروها هیچ تاثیر مهیجی بر افرادی که دچار افسردگی نیستند ندارند.

داروهای ضد افسردگی ممکن است در هفته اول و دوم تاثیر گذار باشد اما برای بهبود کامل علائم مصرف حداقل 2 تا 3 ماه نیز توصیه می شود. در صورتی که بیمار بعد از 2 هفته تاثیرش را حس نکرد، روانپزشک دوز دارو یا نوع آن را نیز تغییر می دهد. ضروری است که در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی یا عدم احساس بهبودی روانپزشک خود را مطلع کنید.

توصیه می شود بیمار پس از بهبودی کامل برای 6 ماه و یا بیشتر مصرف داروها را ادامه دهند. این کار باعث می شود درصد ابتلای دوباره فرد به این اختلال کاهش یابد.

روان درمانی: این نوع طریقه درمان گاهی اوقات به تنهایی برای افسردگی های خفیف مورد استفاده قرار می گیرد، اما در افسردگی های متوسط تا حاد این روش در کنار دارو درمانی انجام می‌گیرد. درمان شناختی – رفتاری یا ذر اصطلاح علمی (CBT) می تواند در درمان افسردگی موثر باشد. CBT نوعی از درمان است که بیشتر بر روی زمان حال و حل مسائل تمرکز دارد. CBT به افراد کمک می کند تا افکار ناراحت کننده و مزاحم را از خود دور کند و روش تفکر خود را تغییر دهند.
روان درمانی به دو صورت فردی یا گروهی می باشد. گروه درمانی برای افرادی که معضل مشابهی دارند استفاده می شود.
با توجه به میزان افسردگی، مدت درمان می تواند در عرض هفته های کوتاه و یا طولانی بیانجامد اما به طور میانگین درمان افسردگی 10 تا 15 جلسه زمان می برد.

تکانه درمانی با شوک الکتریکی(ECT) : این نوع روش درمانی معمولا برای افسردگی های حاد و اختلال شخصیت دو قطبی استفاده می شود. این نوع روش برای بیمارانی استفاده می شود که از طریق روش های درمانی دیگر پاسخی نگرفته اند. در این روش شوک الکتریکی مختصری به مغز بیمار بیهوش وارد می شود. این شوک دو تا سه بار در هفته و به طور کلی 6 تا 12 بار در طول درمان روی بیمار انجام می شود. EST از سال 1940 و پس از سال ها تحقیق و بررسی برای درمان بیماری های حاد روانی مورد استفاده قرار گرفته است. این روش درمانی یک تیم پزشکی اعم از روانپزشک، متخصص بی هوشی و پرستاران را در برگرفته است.

آیا پیشگیری از افسردگی امکان پذیر است؟

معمولا تشخیص اینکه چه عواملی سبب ایجاد افسردگی می شود، دشوار است. به همین دلیل افسردگی قابل پیش بینی نیست. اما وقتی فرد دچار افسردگی شد با آموزش های مختلف راجب تغییرات سبک زندگی و روش های درمانی مفید می تواند برای جلوگیری از قسمت بعدی آماده شود.

تکنیک هایی که موجب پیشگیری از این اختلال می شود:

خواب کافی
ورزش منظم
کاهش استرس
پیگیری درمان
روابط صمیمی با دیگران
کاهش کارها و درگیری های روزانه
عدم اتلاف وقت در دنیای مجازی
پرهیز از افراد سمی و منفی
رژیم غذایی سالم
تعادل در وزن
درمان بیماری های مزمن
جلوگیری از مصرف مواد مخدر و الکل
عدم استعمال دخانیات
پرهیز از مصرف داروهای غیر ضروری و دارای عوارض جانبی

برای کاهش افسردگی چه کارهایی مفید است؟

ورزش روزانه، رژیم غذایی سالم، بهبود کیفیت و زمان خواب و عدم مصرف الکل می تواند در بهبود علائم نیز موثر باشد. باید بدانیم که افسردگی یک بیماری جدی و روانی است و تنها با تشخیص و درمان به موقع آن افراد می توانند نجات پیدا کنند.