به اختلال تکلم و الگوی زمانی آن که سخن گفتن را سخت می‌سازد گفته می‌شود. لکنت عمدتاً از دوران کودکی آغاز شده و یک پدیده خاص این دوران است و از سنین ۲ تا ۴ سالگی شروع می‌شود. لکنت از مهم‌ترین و متداول‌ترین اختلالات تکلمی است.
لکنت زبان می‌تواند در هر سنی اتفاق افتد بین 18 تا 24 ماهگی آغاز و تا 5 سالگی دیده می‌شود. معمولا بین کودکانی رایج‌تر است که در حال یادگیری و یا جمله‌سازی هستند و در پسران این اختلال بیشتر دیده می‌شود در هر مقطعی از زندگی از هر 5 کودک یکی دچار لکنت زبان می‌شود.
کودکانی بیشتر مستعد چنین اختلالی می‌باشندکه ویژگی‌های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص رو در سنین 6 تا 7 در زمان آغاز مدرسه تجربه می‌کنند. در بعضی از موارد افرادی که قبلا در دوران بلوغ لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان می شوند دلایل اصلی لکنت زبان به طور واضح روشن نیست در اثر بعضی ناهنجاری‌های خفیف فیزیولوژیکی ویا در مواردی اختلالات دستگاه عصبی به وجود می‌آید. روش‌های مختلفی برای درمان لکنت زبان استفاده می‌شود.
علل بروز لکنت زبان در کودکان
- ژنتیکی و عصب‌شناسی، تحقیقات نشان می‌دهد خانواده‌هایی که اختلالات گفتاری دارند بیشتر احتمال دچار نقص سیستم گویائی می‌شوند و فردی که به لکنت زبان مبتلا است با شخص سالم متفاوت است.
- بیولوژیک، سلامت مغز در کلام و گفتار کودک از اهمیت ویژه‌ای بر خور دار است به همین دلیل آسیب و صدمه به مغز عوارض گوناگونی دارد.فشارها و آسیب‌ها هنگام زایمان ،نرسیدن اکسیژن کافی به نوزاد هنگام تولد کودک،آسیب‌های مغزی و بیماری‌های عفونی منجر به لکنت زبان در کودک می‌شود.
- روانشناختی ،به وضوح هر کودکی دارای استعداد ها ، ویژگی‌ها رفتاری خاصی است که او را متمایز می‌کند. هیجانات و تنش‌ها عوامل رو انی هستند که تاثیر منفی بر گویش و کلام دارند.
- محیطی، والدین و مربیان متاسفانه کار‌هایی می‌کنند که که مانع حرف زدن عادی کودک می‌شوند و همین امر باعث می‌شود کودک عجولانه صحبت کند و اشتباهات گفتاری داشته باشد. برای مثال:اضطراب شدید خود مادر، کامل کردن جملاتی که کودک به زبان می آورد و…
- ترس، اضطراب ونگرانی از جر و بحث والدین از علل ناگهانی لکنت زبان می‌باشد.
- حدود 60 در صد از کسانی که لکنت زبان دارند از اقوام نزدیک‌شان مبتلا به لکنت زبان وجود دارد.
- در فرآیند‌های مغزی دچار مشکل شده اند”این گونه افراد در تعامل پیام‌های مغزی و در فرآیند تکلم مشکل دارند.
- آسیب‌های گفتاری و زبانی و دیرکردهای شناختی “سرعت بیش از حد زمان صحبت کردن و افزایش دانه لغات از دلایل مشکلات گفتاری می‌باشد
چگونه باکودکی که لکنت زبان داردرفتار کنیم به کودک کمک کنیم:
- زمانی که کودکتان با لکنت زبان صحبت می‌کند، دلیل این که چرا این گونه صحبت می‌کنی را نپرسید.
- زمانی که کودکی لکنت زبان دارد عصبانی می شود، احساسات و هیجانات خود را به درستی نمی‌تواند بیان کند متوسل به داد زدن می‌شود والدین باید او را درک کنندوهرگز از تهدید و توهین استفاده نکنید
- از فرزندتان نخواهید تا درست صحبت کند.
- از فرزندتان انتفاد نکنید.
- زمانی که کودک مایل نیست که صحبت کند او را وادار به صحبت کردن نکنید.
- به فرزندتان نگویید قبل از این که می‌خواهد صحبت کند خوب فکر کند.
- همه درخواست های کودک را عملی نکنید.
- والدین باید مواظب باشند به خاطر مشکلات فرزندشان خواسته‌های غیر منطقی اورا انجام ندهند.
- برای صحبت کردن محیطی آرام و لذت بخش ایجاد کنید .
- زمانی که او صحبت می‌کند با توجه کامل گوش کنید و در بحث‌های خانوادگی از کودک نظر خواهی کنید.
چه زمانی به پزشک و گفتار درمانگر مراجعه کنیم:
لکنت ناگهانی زبان در کودکان باعث ناراحتی و نگرانی‌های در والدین می‌شود.در کودکان زیر 5 سالگی لکنت زبان به خودی خود از بین می‌رود و نیازی نیست به پزشک مراجعه شود.
ولی زمانی که لکنت زمان ادامه پیدا می‌کند و مدام تکرار می شود و همراه با حرکات صورت و بدن است برای ارزیابی کودک حتما نیاز است که به گفتار درمان مراجعه شود.
در صورتی که کودکتان 5 سال شده و علایمی چون:
- زمانی که جملات و تکرار کل کلمات برای کودک سخت است.
- زمانی که بیشتر از قبل کلمات را می‌کشد.
- زمانی که صحبت کردن برای کودک سخت می‌شود.
- زمانی که متوجه می‌شوید بعضی از عظلات صورت کشش آن بیشتر شده است.
- زمانی کودک از حرف زدن اجتناب می‌کند.
- زمانی که کودک به خاطر این که کلمه ای را نمی‌تواند ادا کند و به خاطر لکنت زبان آن را تغییر می‌دهد.
و زمانی که مشکلات زبانی دیگری را همراه با لکنت مشاهده کردید.