اضطراب
در لغت به معنای لرزیدن، جنبیدن، تپیدن، یکدیگر را با چیزی زدن، پریشان حال شدن،
به هم واکوفتن، آشفتگی، بی تابی، ناآرامی می باشد؛ این ها کلماتی هستند که برای
توصیف حالات، احساسات و هیجانات به کار برده می شوند.
برای مثال: اضطراب هنگام سخنرانی در برابر جمع، مشکلات مالی، هنگام امتحان، تاخیر
در قرار و… اما زمانی که از این دو کلمه استفاده می کنیم، توجه زیادی به تفاوت
میان آن دو نداریم؛ برای مثال: هنگام سخن گفتن راجب مشکلات روانی شایع در کودکان و
نوجوانان باید دقیق تر بود و تفاوت میان استرس و اضطراب را به خوبی درک کرد. در
جامعه روانشناسی، اضطراب مرحله پیشرفته استرس مزمن است و هنگامی به صورت یک مشکل
روانی در می آید که برای اطرافیانش آزار دهنده باشد و ناراحتی به وجود آورد یا
مانع رسیدن فردی به اهدافش شود. اضطراب زمانی در فرد ایجاد می شود که شرایط استرس زا در زندگی او به صورت مکرر و طولانی رخ دهد، همچنین
اگر دستگاه عصبی بدن نتواند به مرحله مقاومت تنیدگی پایان دهد، در این صورت بدن
فرسوده و در برابر بیماری های جسمی و روانی ناتوان می شود.
تعریف دیگر آن: به مجموعه ای از ناراحتی های روانی و علائم جسمی اختلال اضطراب گفته می شود که زندگی طبیعی فرد را تحت شعاع خود قرار می دهد. همچنین این اختلال ترس، اضطراب و نگرانی بیش از حد باعث ناتوانی آنها نیز می شود. اما این اختلال حل نشدنی نیست و با مراقبت و درمان می توان این علائم را بهبود بخشید و به زندگی طبیعی بازگشت
انواع اختلالات اضطرابی
اختلال اضطراب انواع زیادی دارد که در اینجا به پنج مورد از مهم ترین و شایع ترین آنها می پردازیم:
پانیک یا حمله اضطراب
در زمان حملات اضطراب افراد بدون هیچ دلیلی دچار وحشت زیادی می شوند تا حدی که احساس مرگ می کنند. که در این مواقع دچار درد در ناحیه ی قفسه سینه، تپش قلب، احساس گیجی، حالت تهوع، لرزش و تصورات عجیب می شوند.
اضطراب اجتماعی
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی هنگامی رخ می دهد که فرد در موقعیت های روزانه اجتماعی خود احساس ترس و نگرانی بسیار زیادی دارد. در این حالت فرد تمرکز خود را روی قضاوت دیگران در مورد خودش و یا ترس از مسخره شدن از جانب دیگران می گذارد که باعث ایجاد اضطراب در او می شود.
فوبیا یا ترس های خاص
افرادی که دچار این اختلال هستند در موقعیت های خاص و یا در مواجه با اشیاء خاص دچار احساس ترس، اضطراب و نگرانی می شوند. مانند: ترس از ارتفاع، ترس از تاریکی، ترس از تنهایی و…
اختلال اضطراب تعمیم یافته یا منتشر شونده (GAD)
این اختلال بسیار شایع است. در چنین حالتی زمانی که فرد دچار احساس نگرانی و ترس بیش از اندازه، بدون دلیل یا به دلایل بسیار کوچک دارند دچار این نوع اضطراب هستند.
اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)
نوع دیگر اختلال اضطراب اختلال وسواس فکری-عملی است که در این اختلال فرد با افکار ناخواسته و تکرار شونده، و یا رفتار های تکرار شونده، و یا هر دو مواجه هستند.
اختلال استرس پس از سانحه یا اتفاق (PTSD)
این اختلال پس از وقوع یک حادثه تلخ در زندگی افراد رخ می دهد. مانند جنگ، تجاوز جنسی، شکنجه یا درد شدید، آدم ربایی، تصادف، بلایای طبیعی، آتش سوزی و سرقت که از عوامل به وجود آورنده ی این نوع اختلال هستند. به این صورت که این افراد در زندگی روزمره خود مدام حادثه را در ذهن خود مرور می‌کنند و افکاری را به خاطر می آورند که قابل کنترل نیست.
علائم اختلالات اضطرابی
- احساس ترس و دشواری
- عدم توانایی در حفظ آرامش
- اختلال خواب
- عرق کردن کف دست ها و سرد شدن آن
- تپش قلب
- تنگی نفس
- حالت تهوع
- خشکی دهان
- انقباض عضلانی
- لرزش
- مشکل در بلع غذا
- گوشه گیری
- سردرد
عوامل ظهور اختلالات اضطرابی
محققان هنوز اطلاعاتی راجب دلیل به وجود آمدن این اختلال نیافته اند اما همانند مشکلات روانی دیگر، این اختلال نیز از مجموعه ای از عوامل نشئت می گیرد.
ژنتیک، شرایط محیطی پر استرس، تغییرات در بخش ترس و احساسات مغز و تغذیه از جمله این عوامل هستند. که این اختلال ممکن است ریشه در گذشته و کودکی فرد نیز داشته باشد.
عوامل دیگری که در به وجود آمدن این اختلال نقش دارند عبارتند از:
- کودکانی که تجربه خشونت داشته اند یا بزرگسالانی که هر خشونتی را تجربه کرده اند در معرض اختلال اضطراب قرار دارند.
- نگرانی فرد برای آینده و درمان به دلیل داشتن بیماری.
- زندگی یا شغل پر استرس
- نوع شخصیت افراد
- مشکلات روانی مانند افسردگی
طریقه تشخیص اختلالات اضطرابی
در صورتی که فرد علائم گفته شده را داشته باشد باید به پزشک مراجعه کند. که در ابتدا پزشک سوالاتی در رابطه با سوابق سلامتی فرد می پرسد و در صورت نیاز برای اطمینان از سلامتی جسمی و عدم وجود بیماری های دیگر آزمایشاتی تجویز می شود. هنگامی که فرد هیچ علائم جسمی را در خود نداشت، پزشک فرد را به مشاوران، روانشناسان و یا روانپزشکان معرفی می کند. روان درمانگر با بررسی و گرفتن تست های گوناگون تشخیص خواهد داد که فرد دچار اختلال اضطراب هست یا خیر. همچنین مدت زمان و اینکه تا چه حد روی فعالیت هایش تاثیر گذار بوده است را هم بررسی می کند و با توجه به آن روش درمانی مناسب را پیشنهاد می کند.