پژوهش ها نشان میدهد که ۲۵٪ کودکان بر سر مسئله خواب با مشکل روبه رو هستند. خواب نامنظم و تغذیه نامناسب یکی از عوامل پرخاشگری کودکان است که معمولا چنین کودکانی با کودکان دیگر درگیر می‌شوند. والدینی که مجبور هستند هر شب با سختی زیاد بچه‌هایشان را بخوابانند، خواب خوب روزمره مانند یک آرزوی دست نیافتنی برایشان است.
در بدن به اصطلاح یک ساعت بیولوژیک وجود دارد که باعث می‌شود صبح‌ها زودتر از خواب بیدار شویم، برنامه غذایی مشخصی داشته باشیم و در ساعت مشخصی بخوابیم، این یک روش برنامه‌ای منظم برای زندگی روزمره ماست که به ساعت بیولوژیک بدن معروف است. اگر ساعت خواب تغییر یابد؛ برای مثال اگر فردی تا ساعت ۴ یا ۵ صبح بیدار بماند و بعد از آن بخوابد، به صورت طبیعی ساعت‌های اصلی غذا را از دست میدهد؛ در واقع بدن انسان به این موضوع واکنش نشان میدهد و از آن جایی که بدن باید مقدار کافی انرژی را از وعده صبحانه تا ناهار دریافت کند، ساعت نامناسب خواب و صرف غذا باعث افزایش تمایل افراد به مصرف شیرینی، مواد غذایی چرب و غیر ضروری می‌شود. همچنین دیر خوابیدن کودکان می‌تواند باعث بروز مشکلات بسیاری شود و روند رشد آنها را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
تغذیه کودک
همانطور كه تغذيه و رژيم غذايي مناسب ضروري ترين عامل سلامت است، تغذية ناسالم هم مهم ترين عامل بروز بيماري است. سوءتغذیه کودکان در یادگری بسیاری از مطالب به ویژه در تجربه ویادگیری تاثیر فراوان داشته، قدرت خلاقیت وابتکار آنان را کاهش می دهد. مطالعات نشان می دهد تغذیه نامناسب بر حضور ذهن، مهارت های عملی و فکری تاثیر منفی دارد و فعاليت و رفتار كودك را نيز تحت تأثير قرار مي دهد. كم خوني فقرآهن در كودكان با تغييرات رفتاري و كاهش توانايي در يادگيري همراه است. كودكان كم خون، بي تفاوت، خسته و تنبل بوده همچنين مصرف بيش از اندازه شكر و مواد قندي موجب رفتارهاي پرخاشگرانه در كودكان مي شوند، چرا که مصرف این ماده خوراکی باعث می‌شود بدن به مدت ۳۰ الی۴۰ دقیقه حالت هشیارتری داشته باشد و پس از آن انرژی بدن مجدد کاهش پیدا خواهد کرد.
کمبود ویتامین و اختلال در خواب
بسیاری از ما ویتامین D را برای نقش موثر آن در سلامت استخوان‌ها، تنظیم خلق و خوی، بهبود سیستم ایمنی، کمک به کنترل التهاب و غیره می‌شناسیم؛ اما جالب است بدانید که نقش آن در خواب و اختلالات آن نیز بسیار مهم است. ویتامین Dدر واقع یک هورمون است که بدن آن را با کمک نور خورشید می‌سازد. مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D با افزایش ریسک اختلالات خواب مرتبط است. اختلالاتی چون بی‌خوابی، آپنه خواب و به هم ریختن ساعت بیولوژیکی بدن.
ویتامین E با محافظت از عملکرد هیپوکامپ، ناحیه‌ای از مغز که برای تقویت حافظه بسیار مهم است، کار می‌کند. تحقیقات نشان داده است که کمبود خواب فعالیت هیپوکامپ را مختل می‌کند.کمبود آهن، خستگی و اختلال در خواب است. کمبود آهن از ریسک فاکتورهای اصلی سندرم پای بی‌قرار است که سبب خواب‌آلودگی یا بی‌خوابی می‌شود. علاوه بر این پایین بودن سطح آهن می‌تواند منجر به احساس اضطراب شده و به خواب رفتن را دشوار کند.
ویتامین‌های گروه B می‌توانند به تنظیم تریپتوفان در بدن کمک کرده و در نتیجه بدن، ملاتونین بیشتری ترشح خواهد کرد. ملاتونین هورمونی است که برای خواب‌آلود کردن شما در بدنتان ترشح می‌شود. ویتامین B6 می‌تواند به افراد در افزایش توانایی خود در به یاد آوردن خواب‌هایشان کمک کند.کمبود B5 ممکن است باعث شود که شما شب‌ها به طور مکرر از خواب بیدار شوید، در حالی که B12 و اسیدفولیک (ویتامین B9) با بی‌خوابی مقابله می‌کنند.
مقدار خواب کودکان
کودکان به خواب بیشتری نسبت به بزرگسالان احتیاج دارند البته مقدار خواب کودکان نیز با یکدیگر متفاوت است به طوری که یک کودک 4ساله باید 11.5 ساعت بخوابد و یک کودک 11 ساله به 9 ساعت خواب احتیاج دارد .برخی از کودکان مشکلات خواب فراوانی دارند و در اوایل شب برای به خواب رفتن دچار مشکل می شوند و بی خوابی های شبانه را تجربه می کنند. این مشکلات خواب در کودکان کوچکتر سبب بهانه گیر شدن و بد اخلاق شدن آن ها می شود و در کودکان بزرگتر موجب می شود که آنان بیشتر احساس خستگی کنند و در یادگیری دروس کند شوند.
عوارض دیر خوابیدن کودکان
اهمیت داشتن خواب با کیفیت کم تر از تغذیه برای رشد کلی کودکان نیست. اگرچه این موضوع ممکن است واضح به نظر برسد، اما بسیاری از مردم به برنامه خواب کودکان و دیر وقت خوابیدن آنها فکر نمی کنند. سبک زندگی مدرن ما تاثیر زیادی بر این موضوع گذاشته است؛ افراد کم تر و کم تر می خوابند چون والدین بسیار مشغول کار هستند، کودکان فعالیت های زیادی دارند و با وسایل الکترونیکی خیلی کار می کنند. موضوع نگران کننده این است که بسیاری از عواقب آن بی اطلاع هستند. اگرچه چرت نزدن یا دیر به خواب رفتن ممکن است به نظر بی ضرر برسد، اما این چیزها واقعا اثرات منفی دارند که اصلاح آن می تواند یک عمر طول بکشد.
راهکار برای رسیدن به خواب خوب
- تاکید روی زمان خواب و یادآوری آن با ملایمت و بدون هیچ گونه خشونت.
- صبر پیشه کردن در مقابل لجبازی های کودک.
- در رختخواب کنار او بمانید تا آرامش خاطر یافته و به خواب رود.
- خواندن کتاب های آرامش بخش و رویایی برای کودک.
- پرهیز از دادن نوشیدنی های محرک و کافیین دار.
- کودک را از همان ابتدای روزهای تولدش به آرام بودن و حفظ خونسردی عادت دهید.
- هنگامی که فرزندتان خوابید از ایجاد صداهای ناگهانی که باعث بیدارشدنش شود بپرهیزید.
- تخت خواب صرفا برای خوابیدن است و تا زمانی که کودک خواب آلوده نباشد نباید او را به اجبار بخوابانیم.
- اجازه ندهید که فرزندتان وسایل الکترونیکی مثل موبایل یا تبلت را به داخل.
- پرهیز از بازی‌یا تماشای فیلم های هیجان انگیز و ترسناک که باعث بی‌خوابی او شود.
- اجازه ندهید کودکتان بعدازظهرها به خواب های بیش از نیم ساعت عادت کند .
کودکان از مشکلات خواب آگاه نیستند و در نتیجه به کمک برای حل آن تمام افراد خانواده باید در این فرآیند مشارکت داشته باشند؛ برای کودک آسان تر است زمانی که می بینند والدین و خواهر و برادر به اندازه کافی استراحت می کنند. همچنین برای اطمینان از اینکه خواب آن ها بی وقفه خواهد بود، آن ها باید در اتاق هایی که بدون عوامل حواس پرتی مانند تلویزیون، کامپیوتر یا تبلت باشند، بخوابند. برای تعیین زمان خواب کودک باید با او صحبت کنید وزمانی را انتخاب کنید که به زمان انتخابی کودکتان نزدیک باشد و هنگامی که این زمان فرا رسید با یک برخورد قاطعانه او را آماده خوابیدن کنید.