امروزه اکثر والدین نگران بددهانی یا بدزبانی فرزندانش هستند و از خود می پرسند كه آنها این جملات را چگونه یاد گرفته اند؟ چرا این اتفاق برای فرزند ما افتاده؟ خودمان مقصر بوده‌ایم؟ برخی از والدین می گویند، ما كه این حرف های زشت را بر زبان نمی‌آوریم، پس چطور فرزندمان چنین حرف هایی می زند؟! در نهایت نیز این سوال برایشان مطرح است كه چه باید كرد تا كودك فحش دادن، این عادت ناپسند را ترك كند. بسیاری از اعمال کودکان از عملكرد والدین سرچشمه می‌گیرد. كودكان رفتارهای پدر و مادر را به طور ناخود اگاه الگوی خود می‌کنند رفتارهای نهادینه شده و سپس مطابق این معیارها عمل می كند؛ به این فرآیند همانند سازی می گویند. كودك والدین خود را به عنوان اولین الگوهای زندگی می پذیرد. برای مثال، كودك گفتاری ناپسند را ماهها قبل از زبان پدر یا مادر شنیده، اما برون ریزی آن امروز صورت می گیرد. این مدت به تشخیص كودك و شرایط او بستگی دارد كه چه زمان، چگونه و در برابر چه كسی كلام زشت را به كار برد.
بعضی از والدین با فرزندان خود بسیار زشت صحبت می‌کنند و در عین حال آنان را آزاد می گذارند. آنها خود از حرف های زشت استفاده می كنند و فرزندان نیز آزادند كه این گونه عبارات را به كار برند. یعنی هیچ اقدامی در جهت جلوگیری از این رفتار به عمل نمی آید؛ و یا از نظرتربیتی هیچ گونه تدبیری از طرف والدین برای ترك فحش دادن در بچه ها صورت نمی‌گیرد. این نكته ضروری هست كه چه والدین حرف های زشت را به کودک خود بگویند و چه به شخص دیگری، كودك ، آنها را می‌آموزد و به وقت نیاز بر زبان می‌آورد. دیگر علت های یادگیری فحش ارتباط كودكان با بچه های دیگر است. بسیاری اوقات كودكان عامل فحش یا بدزبانی یكدیگرند. در مهد کودک، كوچه و هر جای دیگری كه بچه ها فرصت بازی و به خصوص درگیری با هم را پیدا كنند، ممكن است این بدآموزی صورت بگیرد.
بكارگیری كلام زشت در کودکان به عنوان اعتراض است. كودك با بر زبان آوردن این گونه حرف ها اعتراض خود را نشان می‌دهد؛ این نوعی رفتار تلافی جویانه است كه بعضی كودكان در پیش می گیرند. آنها احساس می كنند، فقط با ادای این گونه كلمات است كه تخلیه می شوند و می توانند نارضایتی خود را نشان دهند.
راه حل‌های پیشنهادی برای جلوگیری از فحش دادن در کودکان
- گاهی‌كودك برای اولین بار که از كلمات زشت استفاده می كند، باعث خنده و مزاح اطرافیان می‌شود. متاسفانه خنده از همان ابتدا برای او حكم تشویق به انجام این رفتار را خواهد داشت و به تدریج به آن عادت می‌كند، پس موثر ترین راحل بی توجهی به کلام کودک است.
- گاهی كودكان با بر زبان آوردن حرف های زشت می توانند به خواسته های خود برسند. بنابراین بدزبانی را راهی برای رسیدن به اهداف خود می‌دانند.
- کنترل محیط و تعاملات کودک بسیار حائز اهمیت است، با دور کردن کودک از محیط های ناسالم، دوستان و رفت و آمدهای مناسبی را نیز جایگزین کرد.
- والدین با دقت بیشتری کارتون ها، فیلم ها و بازی های رایانه ای را برای کودکانشان انتخاب کنند.
- روش های سختگیرانه والدین، رفتارهای عصبی به خصوص ناسزاگویی کودک را افزایش می دهد، تغییر رفتار با کودک از بد کلامی جلوگیری می کند.
- در مقابل فحاشی کودک هیچ گونه واکنشی نشان ندهید و کاملا حرکات او را نادیده بگیرید .
- با شنیدن حرف های زشت کودک با او صحبت کنید و برایش توضیح دهید، هر روزی که حرف های ناپسند نزند یا درمهمانی ها این رفتار را نداشته باشد پاداش خواهد گرفت.
- باید در پی ایجاد کردن موقعیت هایی باشید که کودک احساس نشاط و دوست داشتنی بودن را تجربه کند، در چنین مواردی باید به درمان حالات افسردگی او نیز بپردازیم. این حس را باید در تمامی تعاملات بگنجانید تا از افسردگی و اضطراب او بکاهید.
نکته قابل تامل در باب فحش دادن کودکان
چنان چه ناسزاگویی همراه با لجبازی یا تحرک بیش از حد باشد و کودک خشونت زیادی را نیز ابراز کند مراجعه به روان پزشک کودکان توصیه می شود زیرا ممکن است استفاده از الفاظ ناپسند تنها بخشی از یک مشکل عمده تر باشد.